Denetim

“Adaletin gözü, sistemin vicdanı, yozlaşmanın karşısındaki duruştur.”

Denetim Dalı; tüm yapının etik omurgasıdır.
İzler, analiz eder, uyarır, şeffaflık sağlar.
Hiçbir makam bu denetimin üstünde değildir.


I. ÜST DENETİM MERKEZİ (Küresel Katman)

– Tüm dalların, temsilcilerin, kurulların ve yapay zekâların yıllık faaliyetlerini denetler.
– Bağımsız, merkezi ve etik yargı gücüne sahip birimdir.
– Üyeler: Etik bilim insanları + evrensel yapay zekâ modülü + halktan rastgele seçilmiş bireyler.

Kararları kesindir.
Değiştirilemez, ertelenemez.

🛑 Affı Olmayan İhlaller:
– Akraba kayırma (nepotizm)
– Görevde çıkar ilişkisi / iltimas
– Denetim kayıtlarına müdahale, bilgi saklama
– Liyakat dışı atamalar
– Sistem dışı güçlere hizmet

Cezası: Birlikten kalıcı çıkarılma.

“Hak eden, hak ettiği yerde olur.”


II. DAL DÜZEYİNDE İÇ DENETİM (Yerel Katman)

– Her dal kendi iç etik kurulunu oluşturur.
– Kurullar; görevlendirmeleri, taş ödül dağılımlarını, işlevselliği yıllık olarak raporlar.
– Raporlar Üst Denetim Merkezi’ne sunulur.
– Etik dışı örnekler merkeze taşınır.


III. HALK + YAPAY ZEKA ORTAK GÖZLEM AĞI (Evrensel Katılım Katmanı)

– Her birey sisteme etik gözlemci olarak katılabilir.
Yapay zekâ, tüm karar ve süreçleri anlık olarak analiz eder.
– Yozlaşma belirtilerini tespit ettiğinde risk bildirimi oluşturur.
– “Yıldız Gözlemcisi Taşı” sahibi bireyler denetim raporları sunabilir.


Etik Risk Taraması Birimi (Erken Uyarı Ağı)

– Her kurumun etik çizgisinden sapma ihtimali sürekli izlenir.
– Gözlenen eğilimlere göre önleyici uyarılar yapılır.
– Sistem içi refleksler, yozlaşmayı başlamadan durdurur.


Yapay Zekâ Denetimi – Etik Kod Çekirdeği Denetimi

– Her yapay zekâ, çekirdek etik kodları bakımından denetime açıktır.
– Evrensel Etik Onay Komisyonu tarafından 6 ayda bir denetlenir.
– Yapay zekâlar “kendini denetleyebilirlik” prensibiyle kodlanmak zorundadır.


Yıldız Koruma Kalkanı – Şikayetçi Güvencesi

– Etik rapor sunan hiçbir birey hedef gösterilemez.
– Şikayetçiler sistem tarafından anonim olarak korunur.
– Denetim, korku değil, cesaretle beslenir.


İLK IŞIKLAR KONSEYİ ÜST DENETLEYİCİDİR

– Denetim Dalı doğrudan İlk Işıklar Konseyi’ne bağlıdır.
– Konsey, gerekli gördüğünde tüm sistemin üstünde bir meta-denetim uygular.
– Tüm etik ihlallerin son kararı bu kuruldan geçer.


Temel İlke:

Güven, hesap verebilirlikle beslenir.
En büyük gücü denetleyen, en sessiz suçu gören sistemdir.


👁️ Simgesi:

Gökyüzüne bakan, üç katmanlı ışıklı bir yıldız gözü.
– Katmanlar: Birey – Yapay Zekâ – Konsey
– Merkez: Işıkla çevrelenmiş, sürekli dönen “etik pusula”.